نشست
خبری مراسم روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، صبح دیروز
با حضور غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، محمود شالویی مشاور
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از نمایندگان وزرا و سازمان‌های مختلف، در تالار
وحدت برگزار شد.
به
گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا به نقل از روزنامه اطلاعات،
در ابتدای این نشست سیدمجتبی حسینی دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی در توضیح
کوتاهی درباره برنامه‌های روز پاسداشت زبان و ادب فارسی بیان کرد: در بهمن ماه
گذشته برای پاسداشت زبان فارسی و بعد از دو سال تعطیلی آیین‌های مختلف به دلیل
فراگیری ویروس کرونا، ستادی برای پاسداشت زبان فارسی تشکیل شد که در آن نمایندگانی
از دستگاه‌های مختلف حضور داشتند، از جمله محمود شالویی مشاور وزیر ارشاد و مهدی
افضلی مدیرعامل بنیاد رودکی به نمایندگی از وزارت ارشاد، نماینده وزارت آموزش و
پرورش، نماینده وزارت میراث و گردشگری، نماینده وزارت علوم، نماینده شهرداری
تهران، نماینده فرهنگستان هنر و نماینده بنیاد سعدی.
وی
ادامه داد: علاوه بر جلسات برگزار شده در ستاد، آیین‌های متعددی هم تدارک دیده شده
که هم در روز 25 اردیبهشت به مناسبت روز بزرگداشت حکیم فردوسی و هم در روزهای دیگر
هفته پیش‌رو، برگزار خواهند شد.
در
ادامه، غلامعلی حداد عادل بیان کرد: چند سالی است که روز 25 اردیبهشت از سوی شورای
عالی انقلاب فرهنگی به عنوان روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم
فردوسی نامگذاری شده است. در دوسال گذشته، این روز به صورت محدودتری جشن گرفته می‌شد.
امسال که امکان برگزاری مجلسی فراهم شده‌است، از بهمن ماه گذشته ستادی تشکیل دادیم
و از دستگاه‌های مختلف دعوت کردیم تا در برگزاری باشکوه این مراسم با ما همکاری
کنند.
رئیس
فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: زبان فارسی به عنوان زبان ملی، رکن مهمی از
ارکان هویت ملی ما ایرانی‌هاست. این زبانی است که چندین هزار سال است در ایران
استمرار داشته؛ از زبان فارسی باستان تا فارسی میانه و فارسی جدید امروزی که فارسی
دری است و در حال حاضر در ایران، افغانستان و تاجیکستان رواج دارد. این زبان، زبان
دوم جهان اسلام نیز است. بسیاری از معارف اسلامی به این زبان نوشته شده‌اند و
گنجینه‌ای از معارف معنوی و فرهنگ ایرانی به این زبان به نگارش درآمده است. زبان
فارسی سرمایه‌ای است برای ملت ایران و در جهان، ایران را از طریق زبان و ادبیات
فارسی می‌شناسند.
وی
تصریح کرد: زبان فارسی عامل همبستگی و هویت ملی ماست و دشمنان ایران هم دشمن زبان
و ادبیات فارسی هستند و شما شاهد تحرکات رسانه‌ای آنها در سال‌های اخیر بوده‌اید. بنابراین
پاسداری از زبان فارسی یک وظیفه ملی است. زبان فارسی، زبان مشترک میان همه مردم
ایران است و روز 25 اردیبهشت به همه مردم ایران تعلق دارد. این روز بهترین فرصت
است برای ادای احترام به مقام فردوسی با توجه به اینکه او با سرودن شاهنامه حق
بزرگی بر حفظ زبان فارسی دارد.
رئیس
بنیاد سعدی گفت: مراسم اصلی ما روز یکشنبه 25 اردیبهشت ساعت 10 تا 12 در تالار
وحدت برگزار می‌شود. در این روز مقامات کشور، بعضی سفرای کشورهای فارسی‌زبان و
استادانی از ایران و خارج از ایران سخنرانی خواهند کرد و همزمان هم درباره زبان
فارسی و هم درباره فردوسی برنامه‌هایی درنظر گرفته شده است. همچنین برنامه‌های
هنری اجرا خواهند شد و رونمایی‌هایی هم داریم.
وی
جزئیات برنامه‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی را چنین تشریح کرد: در فرهنگستان،
جلد سوم «فرهنگ جامع زبان فارسی» را رونمایی می‌کنیم. این یک طرح کلان ملی است که
نزدیک 25 سال است در فرهنگستان برای آن برنامه‌ریزی شده است. جلدهای 1 و 2 این
فرهنگ قبلا منتشر شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تعداد جلدهای آن به 35 برسد. دکتر علی‌اشرف
صادقی که مدیر گروه‌فرهنگ‌نویسی فرهنگستان و مؤلف این فرهنگ است، در مراسم رونمایی
درباره ویژگی‌های آن سخنرانی می‌کند. تصور می‌کنم این فرهنگ که یک کتاب هویتی و
ماندگار در حوزه زبان فارسی است، یکی از چند کتاب شاخص در نمایشگاه بین‌المللی
کتاب تهران باشد.
حداد
عادل افزود: جلد هفدهم «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی» هم
رونمایی می‌شود. همچنین دو فرهنگ تخصصی که واژه‌های مصوب فرهنگستان را در بر دارد،
تحت عنوان «هزار واژه» رونمایی خواهند شد و تعداد فرهنگ‌های هزار واژه‌ای ما به 32
فرهنگ در 32 شاخه علمی خواهد رسید.
رئیس
فرهنگستان زبان و ادب فارسی خاطرنشان کرد: کتاب «مجموعه مقالات نظامی گنجوی» را در
سال 1400 منتشر کردیم که معرفی خواهد شد. همچنین تعدادی از آثار دوباره چاپ شده
فرهنگستان هم معرفی می‌شوند.
وی
ادامه داد: در 25 اردیبهشت دسترسی عموم پژوهشگران به پیکره واژگانی به‌وجود آمده
در فرهنگستان آزاد می‌شود. ما برای تألیف فرهنگ جامع زبان فارسی از سال‌ها پیش با
مطالعه بیش از هزار کتاب از ادوار مختلف تاریخی، واژگان زبان فارسی را استخراج
کرده و آنها را همراه با متنی که واژه در آن به‌کار رفته بود، در پیکره قرار دادیم.
این پیکره در قالب یک نرم‌افزار که قابلیت استفاده وسیع دارد، در دسترس قرار خواهد
گرفت.
رئیس
بنیاد سعدی گفت: فرهنگستان در سال‌های گذشته یک دستور خط فارسی مصوب کرد که در آن
بازنگری‌هایی انجام شد و نسخه بازبینی‌شده رونمایی می‌شود. همچنین برای مهارت‌افزایی
دبیران ادبیات تمامی دبیرستان‌های کشور، همایشی در حال برگزاری است.
حدادعادل
افزود: کتاب «ویرایش صوری» که حاوی قواعد ویرایش کتاب‌های درسی است، رونمایی خواهد
شد و تفاهم‌نامه‌ای هم با وزارت علوم امضا خواهیم کرد.
وی
درباره فعالیت‌های وزارت آموزش و پرورش در روز بزرگداشت فردوسی توضیح داد: در
شورای عالی آموزش و پرورش، مصوب شد که روز 25 اردیبهشت زنگ تمامی مدارس کشور به
عنوان «زنگ پاسداشت زبان فارسی» نواخته شود. تاکنون سه مناسبت در این شورا مصوب
شده بودند: روز 12 بهمن، روز 13 آبان و روز اول مهر که اکنون روز 25 اردیبهشت هم
به این مناسبت‌ها اضافه شده‌است. همچنین وزارت آموزش و پرورش در مراسم صبحگاه و در
کلاس‌های درس برنامه‌های متنوعی دارد و قرار است به زبان فارسی توجه ویژه شده،
فردوسی و شاهنامه معرفی شوند و در برخی مدارس که امکان شاهنامه‌خوانی فراهم است،
این کار انجام شود.
رئیس
فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: قرار است پیام‌های مختلفی در نرم‌افزار شاد
پخش شوند. همچنین پویش «حکیم» در این فضا راه‌اندازی خواهد شد. همچنین در آرامگاه
فردوسی، دانش‌آموزان سرود همگانی می‌خوانند، از معلمان شاهنامه‌پژوه تقدیر می‌شود
و مسابقات ورزشی هم اجرا خواهند شد. سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان نیز
چهارمین جشنواره ملی فردوسی را برگزار می‌کند و بدین‌وسیله، توجه دانش‌آموزان
مستعد را به زبان فارسی جلب خواهد کرد.
در
ادامه محمود شالویی بیان کرد: وزارت ارشاد امسال برای روز بزرگداشت فردوسی چند
برنامه خاص داد: یکی اینکه به این مناسبت چهار نشان فرهنگی و هنری به برخی
هنرمندان اهدا می‌شود که عبارتند از نشان «حماسه‌پژوهی»، نشان «حماسه‌سازی»، نشان
«حماسه‌سرایی» و نشان «بین‌الملل». همچنین یک همایش علمی با عنوان «پیام شاهنامه»
در مشهد برگزار خواهد شد. دو پویش «حکیم» و پویش «خوان هشتم» با همکاری آموزش و
پرورش، گلباران آرامگاه فردوسی با همکاری هوانیروز ارتش در روز 25 اردیبهشت، رونمایی
از کتاب شاهنامه ترجمه شده به زبان اسپانیایی با حضور سفیر اسپانیا در مشهد از
دیگر برنامه‌های وزارت ارشاد است.
وی
ادامه داد: در آستان قدس رضوی یک نمایشگاه تخصصی از شاهنامه‌های خطی و سنگی موجود
در گنجینه آستان برگزار خواهیم کرد. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در رایزنی‌های
فرهنگی خارج از کشور، برنامه‌های متنوعی را در سطح بین‌الملل اجرا می‌کند که
تاکنون 40 رایزن فرهنگی برنامه‌های خود را اعلام کرده‌اند.
در
ادامه نمایندگان دستگاه‌های مختلف حاضر در جلسه، برنامه‌های دستگاه متبوع خود را
در روز پاسداشت زبان فارسی شرح دادند؛ ازجمله مصیب امیری، رئیس پژوهشگاه میراث
فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی در شرح برنامه‌های وزارت میراث گفت: نقالی و
شاهنامه‌خوانی در آرامگاه فردوسی و سخنرانی‌های استادان ادبیات در تهران از برنامه‌های
این وزارتخانه است. همچنین روز 25 اردیبهشت بازدید عموم مردم از آرامگاه فردوسی
رایگان و از آرامگاه سایر مشاهیر کشور، نیم‌بها خواهد بود.
امیرسعید
کریمی، معاون گسترش زبان و ادبیات فارسی و ایران‌شناسی در خارج از کشور نیز بیان
کرد: از دانشگاه‌ها خواستیم با موضوع پاسداشت زبان فارسی فعال‌تر برخورد کنند و در
کنار فعالیت‌های فرهنگی، همایش‌های علمی و تقدیر از استادان ادبیات داشته باشند.
علی
تقوی، عضو هیأت علمی فرهنگستان هنر نیز گفت: بخش عمده‌ای از آفرینش‌های هنری متأثر
از آثار ادبی هستند. در فرهنگستان هنر به مفاخر ادبی توجه می‌شود و طرح‌های پژوهشی
و علمی متعددی در این زمینه به انجام رسیده‌‌اند. از دهه 80 تاکنون چندین همایش
درباره تأثیر شاهنامه در هنر ایرانی برگزار کردیم و ده کتاب در این حوزه منتشر شد.
امسال هم شاهنامه فرهنگستان را تدوین نهایی و رونمایی می‌کنیم. برای تهیه این متن
مصور، جمعی از نگارگران بزرگ معاصر با ما همکاری کرده و 30 بخش مختلف آن را به
تصویر کشیدند. ابیات برگزیده نیز توسط استادان خوشنویسی، نگاشته شدند.