در همایش علمی بوعلی سینا حکیم هزاره‌ها در همدان، از تصحیح کتاب سوم القانون ابن‌سینا رونمایی شد
به
گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا به نقل از خبرگزاری همدان‌پرس،
همایش علمی بوعلی سینا حکیم هزاره صبح روز سه‌شنبه چهارم شهریورماه 1404، با حضور
اساتید سخنران آقایان دکتر انشاءالله رحمتی، رئیس بنیاد بوعلی‌سینا، دکتر نجفقلی
حبیبی، عضو شورای علمی بنیاد بوعلی‌سینا و مصحح کتاب القانون ابن‌سینا، دکتر قاسم
پورحسن، دکتر منوچهر صدوقی‌سها و دکتر کارخانه‌ای رئیس دانشگاه علوم پزشکی همدان
برگزار شد.
در
ابتدای این نشست که با حضور جمعی از پزشکان و داروسازان همدان برگزار شد، پیام رئیس جمهور به این همایش توسط دکتر کارخانه‌ای قرائت شد.
بوعلی سینا الگوی
جامع‌نگری در طب و معرفت انسانی
پس از آن رئیس
دانشگاه علوم پزشکی همدان با تأکید بر ضرورت توجه به ابعاد مختلف وجود انسان در
پزشکی گفت: در قرن بیست‌ویکم باید انسان را به‌صورت جامع شناخت؛ طبیب تنها به جسم
بیمار توجه نمی‌کند، بلکه روح، ذهن، شخصیت و جامعه او را نیز در نظر می‌گیرد، این
نگاه، همان رویکردی است که بوعلی سینا به ما آموخته است.
رئیس
دانشگاه علوم پزشکی همدان با تأکید بر ضرورت توجه به ابعاد مختلف وجود انسان در
پزشکی گفت: در قرن بیست‌ویکم باید انسان را به‌صورت جامع شناخت؛ طبیب تنها به جسم
بیمار توجه نمی‌کند، بلکه روح، ذهن، شخصیت و جامعه او را نیز در نظر می‌گیرد، این
نگاه، همان رویکردی است که بوعلی سینا به ما آموخته است.
دکتر بهروز کارخانه‌ای در همایش علمی
بوعلی سینا حکیم هزاره با اشاره به جایگاه ماندگار این حکیم ایرانی افزود: بوعلی
سینا شخصیتی بزرگ و ماندگار در طول تاریخ است که وظیفه داریم از او درس بگیریم و
میراث فکری و علمی او را پاس بداریم.
وی ادامه داد: بر اساس بیانیه
ژنو، پزشکان متعهد به حفظ سنت‌های علمی و بزرگداشت مفاخر خود هستند و این همایش‌ها
در همین راستا برگزار می‌شود چراکه ما امروز بیش از هر زمان به بوعلی سینا و
اندیشه‌های او نیاز داریم.
وی تصریح کرد: بوعلی سینا طبیبی بود
که نه تنها در پزشکی، بلکه در فلسفه، نجوم، ریاضیات، منطق و کلام سرآمد بود. او با
نگارش کتاب ارزشمند شفا، تمامی دانش زمان خود را گردآوری کرد و در طب نیز اثری
ماندگار خلق کرد. عظمت او تا جایی است که نامش بر دهانه‌ای از ماه و بر برخی اماکن
ایران ثبت شده است.
تصحیح
سومین جلد کتاب قانون ابن‌سینا به پایان رسید
عضو هیأت علمی
بازنشسته گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران و مصحح اثر ماندگار قانون ابن‌سینا
از اتمام تصحیح جلد سوم این کتاب خبر داد.
نجفقلی حبیبی در همایش علمی این سینا
حکیم هزاره ها در سخنانی با اشاره به جایگاه بی‌بدیل قانون در تاریخ پزشکی جهان
گفت: کتاب قانون از قرن یازدهم میلادی به سرعت به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و در
طول تاریخ بارها مورد توجه پزشکان و اندیشمندان قرار گرفته است و حتی در سال‌های
اخیر نیز ترجمه‌های جدیدی از این اثر در آمریکا منتشر شده که نشان‌دهنده اهمیت
جهانی این کتاب است.
حبیبی افزود: قانون ابن‌سینا به عنوان
مهم‌ترین اثر در تاریخ پزشکی، همچنان در کشورهای عربی و سایر نقاط جهان به‌طور
مکرر چاپ می‌شود و فروش بالایی دارد.
وی افزود: این کتاب نه تنها در گذشته،
بلکه امروز نیز برای پژوهشگران، پزشکان و علاقه‌مندان به تاریخ علم ارزشمند است.
وی درباره فرآیند تصحیح این اثر اظهار
کرد: ما با همت بنیاد بوعلی همدان، تصحیح قانون را بر اساس نسخه‌های خطی قدیمی
انجام می‌دهیم‌که این کار بسیار دشوار است، زیرا نسخه‌ها از نظر تاریخی و محتوایی
تفاوت‌هایی دارند. پیش از این کتاب اول و دوم به چاپ رسیده و جلد سوم که به اعضای
بدن انسان از سر تا پا اختصاص دارد، اکنون مراحل پایانی آماده‌سازی برای چاپ را
پشت سر می‌گذارد.
به گفته او کتاب سوم قانون شامل شرح
دقیق اجزای بدن از مو تا ناخن پا در فصل‌های جداگانه است و همچنان یکی از منابع
ارزشمند برای پزشکان و محققان تاریخ علم به‌شمار می‌آید.
این استاد فلسفه با قدردانی از حمایت‌ها
و همراهی بنیاد بوعلی گفت: این پروژه طولانی‌مدت با وجود سختی‌های فراوان ادامه
دارد و امیدوارم با چاپ کامل این جلد، پژوهشگران بیش از پیش از این میراث گران‌بها
بهره‌مند شوند.
تفاسیر
قرآنی ابن‌سینا گنجینه‌ای کمتر شناخته‌شده است
استاد
فلسفه و عرفان پژوه در سخنانی به ابعاد کمتر شناخته‌شده تخصص‌های بوعلی سینا اشاره
کرد و گفت: یکی از حوزه‌های مهم فعالیت شیخ‌الرئیس، تفسیر قرآن کریم است اما
متأسفانه کمتر به این جنبه پرداخته شده است.
منوچهر
صدوقی‌سُها در همایش علمی ابن سینا حکیم هزاره ها با بیان اینکه ابن‌سینا آثار
تفسیری ارزشمندی دارد، اظهار کرد: از جمله این آثار می‌توان به تفسیر سوره مبارکه
اعلی، سوره توحید و برخی آیات دیگر اشاره کرد که در همین تفاسیر، مبانی مهمی از
فلسفه اسلامی مطرح شده که درک آن‌ها برای فهم نظام فلسفی مبتنی بر اسلام ضروری
است.
صدوقی‌سها افزود: برای مثال در تفسیر سوره
توحید، ابن‌سینا دیدگاهی متفاوت درباره مفهوم اتحاد ارائه می‌کند و از واژه “واحد”
به‌جای “متحد” استفاده می‌کند تا هیچ شائبه ترکیب و سندیت باقی نماند.
وی تأکید کرد: این تفسیرها نشان‌دهنده توجه ابن‌سینا
به لایه‌های عمیق قرآن است او در کنار تفسیر آفاقی، نگاه انفسی به آیات داشته و
این نگرش در آثارش به‌ویژه در بحث‌های مربوط به نفس انسانی و مبارزه با تمایلات
حیوانی کاملاً آشکار است.
ابن‌سینا
با نظریه نبوت، بنیاد اخلاق و سیاست را طراحی کرد
رئیس
بنیاد بوعلی‌سینا با موضوع نظریه نبوت در فلسفه ابن‌سینا گفت: برای فهم اهمیت این
نظریه باید به این نکته توجه کنیم که در فلسفه مدرن هیچ فیلسوف خداباور برجسته‌ای
درباره وحی و نبوت بحث نکرده است در حالی‌که ابن‌سینا به‌عنوان یک فیلسوف نه
متکلم، این موضوع را تبیین کرده و همین امر جایگاه او را متمایز می‌سازد.
انشالله
رحمتی در همایش علمی ابن سینا حکیم هزاره ها بیان کرد: کتاب الهیات شفا مهم‌ترین
اثر فلسفی ابن‌سیناست و او این کتاب را با بحث نبوت و سپس امامت به پایان می‌رساند.
رئیس
بنیاد بوعلی‌سینا ادامه داد: در فصلی از این کتاب
با عنوان اثبات نبوت و کیفیت دعوت نبی به سوی خداوند، ابن‌سینا نه فقط
ضرورت نبوت را توضیح می‌دهد بلکه بنیاد دین، اخلاق و سیاست را طراحی می‌کند و بر
اساس برهان اجتماعی او اجتماع بشری بدون نبوت سامان نمی‌یابد و انسان برای داشتن
زندگی انسانی نیازمند پیامبران است.
رحمتی با اشاره به ساختار این برهان گفت: ابن‌سینا
معتقد است انسان مدنی‌بالاضطرار است یعنی زندگی او بدون اجتماع ممکن نیست و برای
تأمین نیازها باید همکاری وجود داشته باشد و هر همکاری نیازمند قرارداد و قانون
است.
رحمتی افزود: قانون نیز به قانون‌گذار نیاز دارد
و این قانون‌گذار باید از میان انسان‌ها باشد تا ارتباط برقرار شود؛ اما او باید
دارای مرتبه‌ای برتر باشد، به همین دلیل پیامبر هم از جنس بشر است و هم واجد مقام
فراتر.
وی افزود: در این نگاه، نبوت صرفاً برای هدایت
اخلاقی نیست، بلکه برای تأسیس یک نظام عادلانه اجتماعی و دینی ضروری است.
رییس
بنیاد بوعلی‌سینا گفت: ابن‌سینا معتقد است کتاب آسمانی و وحی، رکن اصلی است زیرا
عقل بشری به‌تنهایی نمی‌تواند کمالات مطلوب را محقق کند، این نکته در دنیای مدرن
که به اخلاق عقلانی اکتفا کرده بسیار قابل تأمل است.
رحمتی
تأکید کرد: امروز با وجود نظام‌های سکولار، بزرگ‌ترین بحران جهان مدرن بحران
معنویت است. وقتی زبان وحی برای ما نامفهوم شود، درک ما از مفاهیمی چون گناه از
بین می‌رود.
رحمتی عنوان کرد که ابن‌سینا در برابر چنین
رویکردی، بر سه حق اساسی تأکید دارد: حق‌الناس، حق‌الله و حق‌النفس؛ یعنی انسان
نمی‌تواند صرفاً با رعایت حقوق اجتماعی به کمال برسد، بلکه باید به خدا و نفس خود
نیز توجه کند؛ امری که تنها با وحی و نبوت ممکن می‌شود.
وی گفت: مطالعه نظریه نبوت ابن‌سینا برای زمان
ما اهمیت دارد، زیرا او صرف اعتقاد به خدا را کافی نمی‌داند و دین را فراتر از
اخلاق قراردادی تعریف می‌کند؛ دینی که بدون پیامبران و کتاب آسمانی نمی‌تواند
زندگی انسانی را به سعادت برساند.
تمرکز
این سینا بر عقل و بنیان فلسفه انسانی
استاد دانشیار و
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره اندیشه ابن سینا او را «ثقل تفکر
فلسفی انسان» معرفی کرد و گفت: ابن سینا توانست با تأملات بنیادین خود، بسیاری از
معضلات فکری جهان اسلام را با تمرکز بر عقل و نفس انسان حل کند.
قاسم پورحسن در همایش علمی ابن سینا
حکیم هزاره ها با اشاره به نقد فیلسوفان یونان به طبیعت و عدم توجه آنان به انسان،
خاطرنشان کرد: اگر ابن سینا موفق نمی‌شد که مستقل از سنت یونان درباره عقل و نفس
بحث کند، بسیاری از مسائل مهم فلسفی و دینی جهان اسلام بی‌پاسخ می‌ماند.
وی ادامه داد: فارابی نیز در آثار خود
تأکید می‌کند که عقل ذاتاً بر دین مقدم است و نقش کلیدی عقل در فهم دین و احکام
الهی غیرقابل انکار است. اهمیت عقل در اندیشه ابن سینا، تنها محدود به فلسفه نیست؛
بلکه محور تربیت جامعه و حکمرانی اخلاق‌مدار نیز قرار دارد.
پورحسن به آثار و رساله‌های ابن سینا
اشاره کرد و گفت: ابن سینا در کتاب‌های خود، از جمله المباحثات، به تفصیل درباره
عقل قدسی، نقش عقل در عبادت و اثبات نظریه نبوت و سرنوشت انسان پس از حیات سخن
گفته است. او با نیرومندی عقل توانست چرخشی در بینش فکری ایجاد کند که همواره مورد
توجه دانشمندان جهان بوده است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی همچنین
به اهمیت اخلاق حکمرانان و جامعه از نگاه ابن سینا پرداخت و بیان کرد: ابن سینا
معتقد است که جامعه‌ای سالم تنها زمانی شکل می‌گیرد که حکمران، اخلاق و فضایل
انسانی را رعایت کند. بدون این شرایط، هیچ تلاش علمی یا تربیتی نمی‌تواند جامعه را
احیا کند.
وی با اشاره به نقش عقل در علوم
انسانی و تمدن‌سازی، گفت: اگر آثار ابن سینا و فارابی به درستی مطالعه نشود، تمدن
اسلامی و حتی ایرانی با چالش جدی مواجه خواهد شد. اهمیت عقل، فهم دین و تربیت
انسانی در اندیشه این متفکران باید در اولویت پژوهش‌های علمی قرار گیرد.
پورحسن سخنان خود را با تأکید بر
ضرورت بازخوانی آثار فلسفی ابن سینا و فارابی به پایان رساند و از دانشجویان و
پژوهشگران خواست تا جایگاه عقل در اندیشه اسلامی و ایرانی را بیش از پیش درک کنند.
فشار روانی و نیازهای برآورده‌نشده از عوامل
اصلی خودکشی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی همدان در همایش حکیم هزاره‌ها با
اشاره به آمار نگران‌کننده خودکشی در جهان این پدیده را ناشی از فشارهای روانی،
نیازهای برآورده‌نشده و بی‌توجهی به هیجانات منفی دانست و بر ضرورت شناسایی علائم
هشداردهنده و مداخله به‌موقع تأکید کرد.
دکتر بهروز کارخانه‌ای در همایش علمی ابن‌سینا؛ حکیم هزاره ها با تشریح ابعاد روان‌شناختی
و اجتماعی خودکشی گفت: خودکشی اقدامی آگاهانه با نتیجه مرگبار است که فرد برای
تغییر وضعیت خود انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در سال ۲۰۲۰ بیش از یک‌ونیم میلیون
نفر در جهان بر اثر خودکشی جان خود را از دست دادند؛ رقمی که از مرگ ناشی از
مالاریا و ایدز بیشتر است.
وی با بیان اینکه نمی‌توان مسیر دقیق خودکشی را صرفاً از منظر فیزیولوژیک یا بررسی
مغز درک کرد، اظهار داشت: خودکشی در قالب‌های مختلف مانند سانحه، قتل نفس یا حتی
دلایل ظاهراً طبیعی رخ می‌دهد. نقش هیجانات و حتی کلمات در این فرآیند بسیار مهم
است؛ پرسش‌هایی مانند از چه چیزی ناراحت شدیم؟ یا چه کمکی می‌توانیم بکنیم؟ می‌تواند
نقطه شروعی برای پیشگیری باشد.
کارخانه‌ای با اشاره به عوامل مؤثر بر تمایل به خودکشی افزود: وقتی جنبه‌های مثبت
زندگی مانند شادی، عشق، رضایت و موفقیت از فرد گرفته می‌شود، او وارد مرحله‌ای از
رنج روانی، اضطراب و احساس بی‌هویتی می‌شود که می‌تواند او را به سمت تصمیم‌های
خطرناک سوق دهد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی همدان ادامه داد: نیازهای اساسی انسان شامل نیازهای
فیزیولوژیکی مانند آب و غذا، نیازهای فردی و اجتماعی مانند قدرت و ثروت و همچنین
امنیت و آزادی است. نبود این نیازها منجر به دلشوره، اضطراب و در نهایت افکار
خودکشی می‌شود.
وی با تأکید بر نقش شناخت هیجانات منفی و سرنخ‌های رفتاری ادامه داد: افرادی که در
معرض خطر خودکشی هستند، گاهی جملاتی مانند من فردا نیستم یا دیگر طاقت ندارم را به
زبان می‌آورند. این علائم نباید نادیده گرفته شود، چراکه بی‌توجهی می‌تواند به
فاجعه ختم شود. بررسی ذهن و افکار فرد نیز اهمیت دارد، زیرا بسیاری از افراد در
مرحله‌ای از زندگی، افکار منفی و گرایش‌های مخرب را تجربه می‌کنند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی همدان با اشاره به بعد معنوی و اخلاقی موضوع خاطرنشان
کرد: انسان‌ها در عین حال که از ناامیدی و فشار روانی رنج می‌برند، عشق به زندگی
نیز در وجودشان زنده است. باید این جنبه را تقویت کرد و با کمک، همراهی و
امیدبخشی، آن‌ها را از بحران عبور داد همچنین توجه به زیبایی‌های ساده زندگی و
تقویت ارتباط معنوی با خداوند، می‌تواند در کاهش تمایل به خودکشی مؤثر باشد.
کارخانه‌ای گفت: خودکشی در ۹۵ درصد موارد تحت تأثیر سبک زندگی و شرایط سخت فردی رخ
می‌دهد. این تصمیم غالباً عجولانه است و فرد فرصت تحلیل عواقب آن را ندارد. بنابراین،
آگاهی‌بخشی، شناخت نیازها، مداخله به‌موقع و ایجاد امید، کلیدهای اصلی پیشگیری از
این بحران جهانی است.
در پایان
این همایش، از بخش اول تصحیح کتاب سوم القانون رونمایی شد. کتاب سوم که توسط دکتر
نجفقلی حبیبی تصحیح شده است شامل بیماری‌های جزئی اعضای بدن از فرق سر تا نوک پا
را شامل می‌شود و در این بخش از فن 1 تا 11 آن (فرق سر تا پایان بخش قلب) تصحیح
شده و بخش دوم آن شامل فن 12 تا 22 خواهد بود.
همچنین
پنجمین تندیس خردمندی حکمتانه، به پاس تجلیل و تکریم مقام علمی دکتر نجفقلی حبیبی
که در راه معرفی مفاخر تمدن ایرانی- اسلامی و گسترش حکمت و فلسفه و تربیت شاگردان
در این حوزه، به ویژه تصحیح متون فلسفی و عرفانی و تصحیح علمی- انتقادی القانون به
وی اهدا شد.